της Πολίνα Ιβάνοβα
Κοιτάζοντας την επιταγή του μισθού του, η οποία έχει τριπλασιαστεί από το 2022, ο Ρώσος εργάτης εργοστασίου Αντόν δεν ξέρει αν πρέπει να γελάσει ή να κλάψει.
Ο 37χρονος γνωρίζει με οδυνηρό τρόπο ότι η αύξηση είναι αποτέλεσμα της απόφασης του Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν να εισβάλει στην Ουκρανία και να μετατρέψει τη Ρωσία σε πολεμική οικονομία.
«Από τη μία πλευρά, είναι πόλεμος και άνθρωποι -ακόμα και οι συγγενείς μου- πεθαίνουν», λέει ο Αντόν, του οποίου ο θείος σκοτώθηκε στην Ουκρανία.
«Αλλά από την άλλη... υπάρχει αυτή η αναγέννηση της μεταποίησης», είπε, με τον πόλεμο να έχει «πραγματικά θετικό αντίκτυπο» στην ποιότητα ζωής των ανθρώπων στην περιοχή του. «Είχαμε ποτέ μια τέτοια περίοδο, στην ιστορία της χώρας μας, όπου εμείς οι 'προλετάριοι' κερδίσαμε τόσα πολλά;», πρόσθεσε.
Καθώς η Ρωσία προετοιμάζεται για έναν μακρύ πόλεμο, οι κρατικές εντολές για τον εξοπλισμό, τα καύσιμα, τη διατροφή και την ένδυση του στρατού διοχετεύουν τεράστια χρηματικά ποσά στην οικονομία.
Αυτό έχει οδηγήσει σε μια άνθηση εκεί που πολλοί περίμεναν ότι οι δυτικές κυρώσεις θα επέφεραν ένα οδυνηρό πλήγμα: Η οικονομία της Ρωσίας προβλέπεται να αναπτυχθεί κατά 3% φέτος, πολύ περισσότερο από τις ΗΠΑ και τα περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη.
Ο αντίκτυπος είναι πιο έντονος στις υποβαθμισμένες βιομηχανικές περιοχές, όπως η Τσουβασία του Αντόν στην κεντρική Ρωσία, όπου ζουν 1,2 εκατ. άνθρωποι και όπου τα σοβιετικά εργοστάσια έχουν αναστηθεί και εργάζονται νυχθημερόν για να τροφοδοτούν την πολεμική επιχείρηση.
«Ορισμένες από τις πιο υποβαθμισμένες περιοχές άρχισαν ξαφνικά να αναπτύσσονται. Περιφέρειες μεταποίησης, περιοχές όπου υπάρχει πολλή αμυντική και συναφής βιομηχανία», δήλωσε η πολιτική επιστήμονας Εκατερίνα Κουρμπανγκαλέεβα.
«Οι πιο υπανάπτυκτες περιοχές και τα τμήματα του πληθυσμού με χαμηλό εισόδημα είναι αυτές που κερδίζουν», δήλωσε η Κουρμπανγκαλέεβα. «Εκεί πηγαίνουν τα χρήματα».
Η κατανόηση της εμπειρίας περιοχών όπως η Τσουβασία είναι ζωτικής σημασίας για την πρόβλεψη της μακροπρόθεσμης ικανότητας της Ρωσίας να διατηρήσει τον πόλεμο φθοράς κατά της Ουκρανίας, τόσο οικονομικά όσο και πολιτικά, λένε οι αναλυτές.
Οι παραγγελίες στο εργοστάσιο κατασκευής μετάλλων του Αντόν άρχισαν να αυξάνονται το φθινόπωρο του 2022, περίπου έξι μήνες μετά την έναρξη της πλήρους εισβολής στην Ουκρανία.
Η στιγμή «ήταν ένα σαφές σημείο καμπής. Τότε ήταν που το καθεστώς συνειδητοποίησε ότι αυτός δεν θα ήταν ένας σύντομος πόλεμος», δήλωσε η Λάουρα Σολάνκο, του Ινστιτούτου Οικονομιών, σε Μετάβαση της Τράπεζας της Φινλανδίας, η οποία έχει μελετήσει την επίδραση του πολέμου στα εισοδήματα των νοικοκυριών.
Τα εργοστάσια σε όλη τη Ρωσία άρχισαν να μετατοπίζουν την παραγωγή στις στρατιωτικές ανάγκες. Στην Τσουβασία, επτά εργοστάσια εκτελούσαν παραγγελίες για τις ένοπλες δυνάμεις πριν από τον πόλεμο -μέχρι τον Οκτώβριο του 2022 ο αριθμός είχε αυξηθεί σε 36, σύμφωνα με τον τοπικό κυβερνήτη.
Το εργοστάσιο του Αντόν ανέλαβε μόνο λίγες αμυντικές παραγγελίες, αλλά αναλάμβανε να καλύψει τα κενά που υπήρχαν στην εθνική παραγωγή.
Μέχρι το τέλος του 2023, η βιομηχανική παραγωγή είχε αυξηθεί σχεδόν στο 60% των ρωσικών περιοχών. Η Τσουβασία κατέγραψε το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό, με τα εργοστάσιά της να παράγουν 27% περισσότερο από το προηγούμενο έτος, σύμφωνα με τα τοπικά στοιχεία.
Σε ολόκληρη τη Ρωσία, ο αμυντικός τομέας έσπευσε να προσλάβει προσωπικό σε μια ήδη περιορισμένη αγορά εργασίας. «Την ίδια μέρα που παραιτήθηκα από την παλιά μου δουλειά, μου προσφέρθηκε μια νέα», δήλωσε ένας εργαζόμενος στα πενήντα του. Στον νέο του χώρο εργασίας στην πρωτεύουσα της Τσουβασίας, Τσεμποκσάρι, η διοίκηση έχει διπλασιάσει τον αριθμό των μηχανικών μονάδων που εργάζονται όλο το εικοσιτετράωρο.
Μέχρι τον Αύγουστο του περασμένου έτους, το ποσοστό ανεργίας στην Τσουβασία είχε μειωθεί στο 2,2%. «Τα πράγματα έχουν γίνει πιο εύκολα», δήλωσε ένας 23χρονος εργάτης σε εργοστάσιο αμυντικών προϊόντων. «Με την κατάσταση που επικρατεί στη χώρα έχουμε πραγματικά ζήτηση».
Οι επιχειρήσεις έχουν αυξήσει τους μισθούς για να διατηρήσουν το προσωπικό. Ο μισθός του νεαρού εργαζόμενου είχε αυξηθεί κατά «τουλάχιστον το διπλάσιο», ενώ πέντε άλλοι δήλωσαν ότι οι μισθοί τους είχαν επίσης εκτοξευθεί. Ο Αντόν είπε ότι ο μισθός του είχε αυξηθεί από περίπου 40.000 ρουβλίνες (450 δολάρια) τον μήνα πριν από τον πόλεμο, σε 120.000 ρουβλίνες σήμερα.
Παρόλο που η πλειοψηφία των ανθρώπων στην Τσουβασία απασχολείται στον δημόσιο τομέα, όπου οι μισθοί έχουν παραμείνει οι ίδιοι, ο μέσος μηνιαίος μισθός της περιοχής έφτασε στο ρεκόρ των 68.657 ρουβλίων τον Δεκέμβριο του περασμένου έτους, σχεδόν διπλάσιος από το προπολεμικό επίπεδο, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία.
Για να ανταποκριθούν στη ζήτηση, ορισμένοι επιστρέφουν σε θέσεις εργασίας που έκαναν για τελευταία φορά τη δεκαετία του 1990, όταν κατέρρευσε η Σοβιετική Ένωση, δήλωσε η Ναταλία Ζουμπάρεβιτς, οικονομολόγος και ειδικός στις περιφέρειες της Ρωσίας. «Είναι στα εξήντα τους, αλλά επιστρέφουν επειδή είναι πραγματικά προσοδοφόρα».
Ο πενηντάρης εργάτης είπε ότι οι ηλικιωμένοι εργάτες έχουν ζήτηση λόγω των δεξιοτήτων τους. «Κανείς δεν εκπαιδεύεται ως εργάτης τόρνου, όχι εδώ και χρόνια», είπε. «Τα σοβιετικά θεμέλια χάθηκαν. Έτσι, ως επί το πλείστον, εργάζονται συνταξιούχοι ή σχεδόν συνταξιούχοι όπως εγώ».
«Πρέπει να δουλέψουμε όσο υπάρχει η ευκαιρία»
Οι διαπραγματεύσεις για τους μισθούς έχουν γίνει ευκολότερες και η διοίκηση πιο πρόθυμη να συμβιβαστεί, είπε ο Αντόν: «Προσπαθούν πραγματικά σκληρά να μας κρατήσουν».
Ο πληθωρισμός, ωστόσο, ροκάνισε την αύξηση των μισθών. Οι τιμές σε ολόκληρη τη χώρα έχουν αυξηθεί πάνω από 21% από την έναρξη του πολέμου, με το κόστος των τροφίμων να αυξάνεται ακόμη ταχύτερα.
Ο Αντόν αναφέρει ότι ο πληθωρισμός σήμαινε πως η αύξηση του μισθού του δεν ήταν «πραγματικά εντυπωσιακή», αλλά ένιωσε ότι η αγοραστική του δύναμη είχε αυξηθεί.
Αυτό το αποτέλεσμα είναι πιθανό να έχει αντίκτυπο στις πολιτικές απόψεις τμημάτων του ρωσικού πληθυσμού, ενισχύοντας την υποστήριξη για τον πόλεμο, λένε οι κοινωνιολόγοι.
Στις αρχές του πολέμου, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής στη Δύση ήλπιζαν ότι η επίδραση των κυρώσεων και του πληθωρισμού θα βοηθούσε να στραφεί το ρωσικό κοινό κατά του πολέμου, με ένα ελαφρύτερο πορτοφόλι και ένα πιο άδειο ψυγείο να λειτουργούν ως αντίβαρα στην προπαγάνδα υπέρ του πολέμου στην κρατική τηλεόραση.
Αλλά περισσότερα από δύο χρόνια αργότερα, «η τηλεόραση και το ψυγείο είναι συγχρονισμένα», λέει η Κουρμπανγκαλέεβα.
Ενώ περίπου 2,5 εκατομμύρια άνθρωποι στη Ρωσία εργάζονται στον αμυντικό τομέα, πολλοί περισσότεροι απασχολούνται σε άλλες βιομηχανίες που ενισχύθηκαν από τον πόλεμο, όπως η κλωστοϋφαντουργία.
Οι οικογένειες των περίπου 1 εκατ. ανδρών που έχουν σταλεί στην πρώτη γραμμή του μετώπου επωφελούνται από τους υψηλούς μισθούς τους και τις αποζημιώσεις για όσους σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν.
Η επίδραση αυτή ήταν πιο έντονη στις λιγότερο πλούσιες περιοχές της Ρωσίας, όπου η στρατολόγηση τείνει να είναι υψηλότερη.
Σε μια από τις φτωχότερες περιοχές, τη Δημοκρατία της Τούβα στην ανατολική Ρωσία, εκτιμάται ότι έχουν σκοτωθεί 160 άνδρες ανά 100.000 κατοίκους, σε σύγκριση με τέσσερις ανά 100.000 στη Μόσχα, σύμφωνα με τον πολιτικό επιστήμονα Ίλια Ματβέεφ.
Ο Σολάνκο ανέφερε ότι οι τραπεζικές καταθέσεις αυξήθηκαν ταχύτερα σε αυτές τις περιοχές, με τα υψηλά ποσοστά κινητοποίησης να οδηγούν πολλές οικογένειες να λαμβάνουν τις παχυλές στρατιωτικές πληρωμές. Υποστήριξε όμως ότι ο αντίκτυπος των πληρωμών μπορεί να είναι ασήμαντος μακροπρόθεσμα -είναι πιθανό να είναι «απλώς μια ad hoc μεταφορά χρημάτων που καταναλώνονται και εξατμίζονται με τη μορφή νέων τηλεοράσεων ή αυτοκινήτων».
Ο Ζουμπάρεβιτς επεσήμανε ότι ο αντίκτυπος των αμυντικών δαπανών σε περιοχές όπως η Τσουβασία δεν θα πρέπει να υπερτιμάται. Είχαν «ανέβει», αλλά από ένα πολύ χαμηλό σημείο εκκίνησης, και η επίδραση του πολέμου θα ήταν προσωρινή.
Αρκετοί εργαζόμενοι στην Τσουβασία δήλωσαν ότι δεν περίμεναν πως η ενίσχυση του πολέμου θα διαρκέσει, αλλά προς το παρόν θα την αξιοποιούσαν στο έπακρο, ενώ ένας από αυτούς πρόσθεσε: «Πρέπει να δουλέψουμε όσο υπάρχει η ευκαιρία».
 |
© The Financial Times Limited [2023]. All Rights Reserved. FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Limited Not to be redistributed, copied or modified in any way. politis.com.cy is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation. |
